Są sytuacje, gdy trudno jest na co dzień funkcjonować w poczuciu komfortu oraz tryskać energią. Szczególnie jeśli odczuwamy cierpienie z powodu bólów różnego pochodzenia, mamy zdiagnozowane choroby stawów lub kręgosłupa. Bardzo często w takich przypadkach wskazane jest skorzystanie z zabiegów rehabilitacyjnych. Opisujemy, na czym polega terapia manualna oraz kiedy warto czerpać z jej zasobów. Zapraszamy do lektury.

Na czym polegają zabiegi terapii manualnej?

Terapia manualna ma swoje początki w starożytnym Egipcie i antycznej Grecji. Od wieków stosowano ją w leczeniu dysfunkcji narządu ruchu, zaburzeń układu nerwowego, dolegliwości związanych z chorobami metabolicznymi oraz łagodzeniu dolegliwości bólowych. Próbowano za pomocą technik manipulacyjnych usuwać deformacje stawowe.

W terapii manualnej w pierwszej kolejności powinno być wykonane badanie kwalifikujące, które obejmuje:

• szczegółowy wywiad z pacjentem,
• zapoznanie się fizjoterapeuty z wynikami badań diagnostycznych pacjenta – jeżeli takie posiada,
• badanie palpacyjne, czyli ocena obszarów dotkniętych dysfunkcjami za pomocą dotyku,
• ocena poszczególnych elementów narządu ruchu.

W naszym Sanatorium Leśnik Drzewiarz zabiegi terapii manualnej, np. w przypadku dysfunkcji układu ruchu, odbywają się na specjalnym stole przypominającym kozetkę lub stół do masażu. Bardzo ważne jest ułożenie pacjenta we właściwej pozycji. Terapeuta wykonuje dłońmi określone uciski skóry, mięśni, więzadeł, nerwów i ścięgien  oraz  masaż. Działania terapeuty skoncentrowane są głównie na uwolnieniu (terapią tkanek miękkich, mobilizacją, manipulacją, itp.) danego obszaru ciała pacjenta, przywróceniu prawidłowej cyrkulacji płynów (krwi i limfy) w tym obszarze oraz zmniejszeniu stanu zapalnego. Całość przynosi efekt przeciwbólowy oraz regenerację uszkodzonych tkanek (gojenie).

Techniki terapii manualnej –  niektóre wskazania.

Do współcześnie stosowanych rodzajów terapii manualnej należą: mobilizacje tkanek miękkich (masaże, PIR,  stretching), neuromobilizacja, manipulacje i mobilizacje stawów obwodowych i stawów kręgosłupa.

Warto wiedzieć, że w przypadku przeciążeń lub w zapaleniu ścięgien i przyczepów mięśni wykonywany jest masaż poprzeczny.  W celu poprawy ukrwienia i ruchomości ścięgien i więzadeł, zmniejszenia bólu i pobudzenia procesów przeciwzapalnych, terapeuta rozciera tkanki w kierunku poprzecznym do ułożenia mięśnia, więzadła lub przyczepu mięśnia do kości.

Masaż funkcyjny z ruchem pacjenta określonych mięśni jest wykonywany w celu przygotowania do mobilizacji stawów. Stosowany jest w nadmiernym napięciu mięśniowym, różnych bólach i dysfunkcjach, w zaburzeniach czucia głębokiego, spastyczności centralnej, bolesnych zaburzeniach funkcji ruchu i niestabilności, w infekcjach leczonych obszarów i zapaleniu kaletek w leczonej okolicy.

Masaż tkanek głębokich wykonywany jest w celu wydłużenia, rozluźnienia i rozciągnięcia mięśni oraz ścięgien. Następuje wówczas poprawa ukrwienia organizmu, regeneracja tkanek głębokich, relaksacja układu nerwowego wegetatywnego i zmniejszenie bólu, poprawia się postawa ciała, płynność ruchów oraz gibkość. Wskazaniem do masażu tkanek głębokich są wady postawy, bóle mięśni, rwa kulszowa, rwa barkowa.

PIR – poziometryczna relaksacja mięśni. Jest to terapia tkanek miękkich, która w odróżnieniu od stretchingu polega przede wszystkim na rozluźnieniu mięśni nadmiernie napiętych.

Stretching czyli rozciąganie przykurczonych mięśni przez terapeutę lub przez pacjenta (autostretching) po wcześniejszym ich napinaniu i rozluźnieniu przez pacjenta, jest wskazany w przykurczach mięśni, wadach postawy, przy siedzącym stylu życia i w stresie. Stretching stosowany jest w różnych formach np. bardzo popularna forma: „napnij-rozluźnij – rozciągnij”.

Neuromobilizacja jest techniką terapii manualnej wskazaną w migrenach oraz dolegliwościach bólowych różnego typu, w ostrych stanach zapalnych i zaburzeniach mięśniowych, w zaburzeniach czucia, ograniczonej ruchomości w stawach, a także w zaburzeniach równowagi psychicznej i fizycznej.

Szybkie uruchomienie zablokowanego stawu to tak zwane manipulacje stawów – technika terapii manualnej zalecana w leczeniu dolegliwości bólowych, w dysfunkcjach stawów, np. zaburzeniach ruchomości stawów.

Manipulacje stawów (HVLA) – szybkie bezbolesne uruchamianie „zablokowanego” stawu. Zalecane są np. w dolegliwościach bólowych związanych z zaburzeniem ruchowości stawu, segmentu np. kręgosłupa.

Mobilizacje są techniką manualnej terapii w stanach wzmożonego napięcia mięśniowego np. w okolicy barków, szyi, kręgosłupa lędźwiowego, gdy dokuczają rwy kulszowe i barkowe, w urazach kości, mięśni lub nerwów, w wyniku złamań, skręceń lub zwichnięć, przy bólach głowy, migrenach, problemach jelitowych.